Na een langdurige restauratie is in Madrid het indrukwekkende schilderij Het paradijs van Jacopo Tintoretto weer in zijn volle glorie te bewonderen. Het werk is één van de topstukken van het museum Thyssen-Bornemisza.

Onder het toeziend oog van de media en museummedewerkers werd het kunstwerk gisteren teruggehangen op zijn vertrouwde plek. Dat was een behoorlijke operatie: het schilderij meet circa 1,70 bij 5,00 meter en is 320 kilo zwaar, mede door de grote lijst.

De restauratie heeft bijna twee jaar geduurd. Mede ter gelegenheid van het 20-jarig jubileum van Thyssen-Bornemisza heeft de Amerikaanse bank Merrill Lynch de benodigde financiën beschikbaar gesteld.

Naakte lichamen beschilderd

De restauratiewerkzaamheden omvatten onder meer een grondige, maar minutieus uitgevoerde reiniging van het schilderij uit 1588. Door de vernislagen die in de loop der eeuwen waren aangebracht en vuilafzetting was het doek enigszins donker geworden. Volgens het museum komen de diepte en de kleuren in het werk van de Italiaanse renaissanceschilder nu beter tot uiting.

Tijdens de restauratie is Het paradijs onderworpen aan een diepgaande studie. Op basis daarvan staat volgens experts vast dat Tintoretto de afgebeelde personages eerst naakt afbeeldde. In een latere fase schilderde de Venetiaanse meester de mantels en andere kleding over de onbedekte lichamen.

Twee keer Het paradijs

Opmerkelijk genoeg heeft Tintoretto twee schilderijen gemaakt met de titel Het paradijs. Vergeleken met het gigantische werk in het dogenpaleis in Venetië van 7,45 bij 24,65 meter, is het doek in Madrid maar een kleintje. De grootste van de twee, voltooid door Tintoretto’s zoon Domenico, siert de vergaderzaal van de Grote Raad.

Beide schilderijen verbeelden de kroning van de Heilige Maagd in het hemels paradijs, terwijl zij omgeven is door wolken, engelen en heiligen uit de christelijke traditie. Titel en thematiek van beide werken komen overeen, maar de compositie is volstrekt verschillend.

De meeste deskundigen zijn het erover eens dat het schilderij in Thyssen-Bornemisza oorspronkelijk ook bedoeld was voor het Venetiaanse dogenpaleis. Het precieze verband tussen beide werken blijft evenwel een bron van wetenschappelijke verdeeldheid.